Οι Συντάξεις Χηρείας στη Γερμανία

Συντάξεις σε χήρες και χήρους στη Γερμανία

Μετά τον θάνατο της/του συζύγου δικαιούστε να πάρετε σύνταξη χηρείας εάν η θανούσα/ο θανών σύζυγος λάμβανε μέχρι τον θάνατό της/του μία σύνταξη ή είχε συμπληρώσει τον χρόνο αναμονής των πέντε ετών ή τον συμπλήρωσε πρόωρα (π.χ. λόγω εργατικού ατυχήματος). Επίσης, η επιζούσα/ο επιζών σύζυγος δεν επιτρέπεται να έχει ξαναπαντρευτεί.

Παρακαλούμε προσέξτε: Οι ιδίου φύλου σύντροφοι σε νόμιμα δηλωμένη συμβίωση ισοβαθμούν σε κάθε σημείο με συζύγους νόμιμου γάμου.

Για να μπορείτε να λάβετε μία σύνταξη θα πρέπει κατά την ημέρα του θανάτου να ήσασταν παντρεμένοι για τουλάχιστον ένα έτος. Το ελάχιστο αυτό όριο του ενός έτους δεν ισχύει μόνο όταν παντρευτήκατε πριν από την 1η Ιανουαρίου 2002 ή ο γάμος δεν τελέστηκε για λόγους οικονομικής αποκατάστασης (για παράδειγμα όταν ο θάνατος του συζύγου επήλθε λόγω ατυχήματος).

Η σύνταξη χηρείας μπορεί να καταβάλλεται ως μικρή ή ως μεγάλη σύνταξη.

Για την μεγάλη σύνταξη χηρείας πρέπει η επιζούσα/ο επιζών σύζυγος να

  > έχει συμπληρώσει το 45ο έτος της ηλικίας (για περιπτώσεις θανάτου από το έτος 2012 έως το 2029 σταδιακή αύξηση στο 47ο έτος της ηλικίας) ή

  > να έχει μειωμένη βιοποριστική ικανότητα ή

  > να ανατρέφει δικό του/της τέκνο ή τέκνο του θανόντος/ της θανούσης το οποίο δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας ή

  > να φροντίζει υπό μορφή συγκατοίκησης δικό του/της τέκνο ή τέκνο του θανόντος/της θανούσης το οποίο δεν είναι σε θέση να συντηρεί τον εαυτό του λόγω σωματικής, πνευματικής ή ψυχικής αναπηρίας.

Εάν δεν πληρείται καμία από τις προϋποθέσεις αυτές, καταβάλλεται μία μικρή σύνταξη χηρείας. Αυτή καταβάλλεται το πολύ για 24 ημερολογιακούς μήνες μετά τον θάνατο του ασφαλισμένου και ανέρχεται στο 25 τοις εκατό της σύνταξης του ασφαλισμένου.

Η μεγάλη σύνταξη χηρείας καταβάλλεται για αόριστη διάρκεια και ανέρχεται στο 55 τοις εκατό της σύνταξης του ασφαλισμένου. Εάν παντρευτήκατε πριν από την 1η Ιανουαρίου 2002 και ο ένας εκ των συζύγων γεννήθηκε πριν από τις 2 Ιανουαρίου 1962, η μεγάλη σύνταξη χηρείας ανέρχεται στο 60 τοις εκατό της σύνταξης του ασφαλισμένου και καταβάλλεται και η μικρή σύνταξη χηρείας για αόριστη διάρκεια. Η επιζούσα/ο επιζών σύζυγος δεν δικαιούται σύνταξη χηρείας όταν έχει διεξαχθεί εξίσωση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων (Rentensplitting). Εάν η χήρα ή ο χήρος ξαναπαντρευτεί, το δικαίωμα για σύνταξη χηρείας εκλείπει. Μία αποζημίωση για τη σύνταξη μπορεί να καταβληθεί κατόπιν αιτήσεως και ανέρχεται στο 24πλάσιο του μέσου όρου του ποσού της σύνταξης των τελευταίων δώδεκα μηνών. Επειδή η μικρή σύνταξη χηρείας καταβάλλεται για το πολύ 24 μήνες, η αποζημίωση περιορί­ζεται στο ποσό που υπολείπεται μέχρι το τέλος του χρόνου συνταξιοδότησης.

Παράδειγμα: Ο συνταξιούχος Βίλλι Μ. απεβίωσε τον Μάιο του 2004. Η χήρα του Ούλλα Μ. λαμβάνει μια μεγάλη σύνταξη χηρείας από τον Ιούνιο του 2004. Τον Ιούνιο του 2016 ξαναπα­ντρεύεται, οπότε η συνταξιοδότησή της διακόπτεται στις 30 Ιουνίου 2016. Στους καθοριστικούς δώδεκα μήνες πριν από τη διακοπή της σύνταξης (Ιούλιος 2015 έως Ιούνιο 2016) η Ούλλα Μ. έλαβε κατά μέσο όρο 520 ευρώ σύνταξη χηρείας (συμπεριλαμβανομένων και των εισφορών της για ασφάλιση υγείας και φροντίδας συνταξιούχων). Η αποζημίωση ανέρχεται στο 24πλάσιο του μέσου όρου, δηλαδή σε 12.480 ευρώ.

Υποχρέωση ασφάλισης 

Η υποχρέωση ασφάλισης ορίζεται κατά την απασχόλησή σας στη Γερμανία σύμφωνα με τις γερμανικές νομοθετικές διατάξεις (αρχή της χώρας απασχόλησης). Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από την υπηκοότητά σας ή την έδρα της επιχείρησης εργοδοσίας. Σε υποχρέωση ασφάλισης υπόκεινται στη Γερμανία επίσης ορισμένες ομάδες ανεξάρτητων επαγγελματιών. Σε περίπτωση απασχόλησης ή δραστηριότητας στο εξωτερικό, ισχύει για εσάς αντίστοιχα το δίκαιο κοινωνικής ασφάλισης εξωτερικού και συνεπώς πρέπει να ελεγχθεί η υποχρέωση ασφάλισης σύμφωνα με τις αλλοδαπές διατάξεις. Εξαιρέσεις από την αρχή της χώρας απασχόλησης υπάρχουν, εάν στο πλαίσιο της απασχόλησης ή της δραστηριότητάς σας πρέπει να εργαστείτε για μικρό χρονικό διάστημα σε ένα άλλο κράτος (απόσπαση) ή έχει συναφθεί συμφωνία εξαίρεσης με ένα κράτος μέλος της ΕΕ / του ΕΟΧ ή/και ένα συμβαλλόμενο κράτος. Περαιτέρω πληροφορίες για την υποχρέωση ασφάλισης αλλοδαπών εργαζομένων στη Γερμανία, για την απόσπαση στο εξωτερικό και για τη συμφωνία εξαίρεσης θα βρείτε επίσης στην ιστοσελίδα της Deutsche Krankenversicherung για το εξωτερικό. 

Προαιρετική ασφάλιση 

Εάν έχετε συμπληρώσει το 16ο έτος ζωής και δεν έχετε υποχρέωση ασφάλισης, σε περίπτωση συνήθους διαμονής στη Γερμανία, έχετε δικαίωμα προαιρετικής ασφάλισης. Αυτό ισχύει για όλα τα άτομα, ανεξάρτητα από την υπηκοότητά τους. Ως Γερμανός υπήκοος έχετε δικαίωμα προαιρετικής ασφάλισης, ακόμη και σε περίπτωση συνήθους διαμονής στο εξωτερικό. Εάν είστε αλλοδαπός υπήκοος και διαμένετε εκτός Γερμανίας, επιτρέπεται να καταβάλλετε προαιρετικές εισφορές μόνο υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το δικαίωμα αυτό εξαρτάται μεταξύ άλλων από την υπηκοότητα και το κράτος διαμονής σας, ενώ πρέπει επίσης να έχετε καταβάλει ήδη παλαιότερα ένα συγκεκριμένο αριθμό εισφορών στη Γερμανία. 

Υποχρέωση ασφάλισης κατόπιν αιτήσεως 

Εάν ασκείτε μια αυτοτελή δραστηριότητα στη Γερμανία και δεν έχετε υποχρέωση ασφάλισης, έχετε εκτός από την προαιρετική ασφάλιση επίσης τη δυνατότητα να αιτηθείτε υποχρέωση ασφάλισης στην Deutsche Rentenversicherung. Η υποχρέωση ασφάλισης κατόπιν αιτήσεως συνιστάται, εάν οι αξιώσεις σύνταξης μπορούν να διατηρηθούν υπό προϋποθέσεις μόνο μέσω της καταβολής υποχρεωτικών εισφορών (π.χ. σε συντάξεις λόγω μείωσης της ικανότητας βιοπορισμού). Η δυνατότητα υποχρέωσης ασφάλισης κατόπιν αιτήσεως ισχύει επίσης για εργαζόμενους, οι οποίοι απασχολούνται για περιορισμένο χρονικό διάστημα στο εξωτερικό και κατά την απασχόληση αυτή δεν υπόκεινται σε υποχρέωση ασφάλισης. Η αντίστοιχη αίτηση πρέπει να υποβληθεί από μια επιχείρηση ή οργάνωση με έδρα στο εσωτερικό. Τέτοιες είναι π.χ. οι οικονομικές επιχειρήσεις ή οι ανθρωπιστικές οργανώσεις. 

Περίοδοι ασφάλισης για την ανατροφή παιδιών 

Εάν διαμένετε συνήθως στη Γερμανία και ανατρέφετε παιδιά, από το 1992 τα πρώτα τρία έτη μετά τη γέννηση καταχωρούνται γενικά ως περίοδοι υποχρεωτικής ασφάλισης λόγω ανατροφής παιδιών στην ασφάλιση σύνταξης. Σε περίπτωση ανατροφής παιδιών πριν από το 1992, η καταχώριση πραγματοποιείται για δύο έτη. Η καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών πραγματοποιείται από το γερμανικό κράτος. Πέραν αυτού μπορούν μέχρι τη συμπλήρωση του 10ου έτους ζωής να προσμετρηθούν παιδικές περίοδοι που λαμβάνονται υπόψη, οι οποίες μπορεί να επιδράσουν θετικά στην αξίωση και στο ύψος της σύνταξης. 

Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις μπορούν να προσμετρηθούν σχετικές με τη σύνταξη χρονικές περίοδοι ακόμη και για την ανατροφή παιδιών στο εξωτερικό. Σε αυτήν την περίπτωση απαιτείται όμως η σαφής σύνδεση με την Deutsche Rentenversicherung, που σε μεμονωμένες περιπτώσεις πρέπει να ελεγχθεί.

Τα στοιχεία ανέσυρε από το επίσημο site της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Υπεύθυνος Δημοσίων Σχέσεων του Συλλόγου Συζύγων Θανόντων ΑΞ.Ι.Α, Απόστολος Παπαπαρίσης.